رژیم غذایی سالم شامل چه خوراکی‌هایی می‌شود؟

رژیم غذایی سالم چیست؟

رژیم غذایی سالم، رژیمی است که حاوی مواد مغذی لازم برای درست کار کردن بدن است. برای داشتن تغذیه‌ی مناسب، باید بیشتر کالری روزانه‌ی خود را از مواد زیر دریافت کنید:

میوه‌های تازه؛

سبزیجات تازه؛

غلات کامل؛

حبوبات؛

آجیل؛

پروتئین بدون چربی.

کالری چیست؟

میزان کالری یک غذا به معنی میزان انرژی ذخیره شده در آن است. بدن شما از کالری برای راه رفتن، فکر کردن، نفس کشیدن و کارهای دیگر استفاده می‌کند. هرکس برای حفظ وزن خود، نیاز دارد که روزانه حدودا ۲۰۰۰ کالری دریافت کند.

البته میزان دقیق کالری مورد نیاز هرکس به سن، جنسیت و فعالیت بدنی بستگی دارد. معمولا مردان نسبت به زنان، و کسانی که ورزش می‌کنند هم نسبت به بقیه به کالری بیشتری نیاز دارند.

میزان کالری مصرفی از اهمیت زیادی برخوردار است. باید مصرف مواد «بی کالری» یا موادی که ارزش غذایی کمی دارند (مثل قندها و چربی‌های جامد) را به حداقل رساند.
کاهش کالری دریافتی می‌تواند موجب کاهش وزن شود. البته ارزش تغذیه‌ای غذاهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. ممکن است غذایی کالری کمی داشته باشد، ولی سرشار از مواد مغذی باشد. اگر بخواهید کالری دریافتی‌تان را کاهش دهید، خیلی مهم است که غذاهای ‌کم‌کالری، ولی مغذی را انتخاب کنید.

میوه‌ها

میوه‌ها علاوه بر این‌که فایده زیادی برای بدن دارند، جزو تنقلات خوشمزه هم هستند. سعی کنید همیشه میو‌ه‌های فصل را بخورید؛ چون تازه‌اند و فایده بیشتری دارند.

ویتامین ها مواد غیر آلی بدون کالری هستند که بعنوان آنزیم های موثر در فرآیندهای شیمیایی بدن کار می کنند. آن ها برای عملکرد چندین عضو ضروری هستند. بدن به طور طبیعی مقداری از ویتامین های لازم را تامین می کند. با این حال، از آنجایی که کافی نیست، بدن می تواند بقیه ویتامین های لازم را از طریق غذا تامین کند.

اگرچه همه غذاها حاوی ویتامین هستند ، اما یک غذا هم آن ها را دربر ندارد، و برخی از غذاها با کمی ویتامین از بقیه غنی هستند. ۱۳ ویتامین شناخته شده تا به امروز وجود دارد:الف، B پیچیده ( B۱، B۲، B۳، B۶، B۸، B۹، B۹ ، C، D، E، و K) ؛ نیاز روزانه فرد به سن، جنسیت و شرایط آن ها بستگی دارد.

غذاها و میوه هایی که حاوی بیشترین میزان از انواع ویتامین ها هستند

ویتامین A

آنتی اکسیدانی قوی محسوب می شود و برای چشمان خوب است. جگر حاوی بیش ترین ویتامین آ است و بعد از آن هویج، شلغم و اسفناج ، کره ، خامه ، ماهی حاوی این ویتامین هستند .

ویتامین B

ویتامین های "ب" به متابولیسم سلولی کمک می کنند و کربوهیدرات را به انرژی تبدیل می کنند. همه انواع گوشت ( شامل روده ) و محصولات لبنی حاوی مقدار زیادی ویتامین B هستند.

آن ها از طریق سبزیجات، حبوبات و میوه های خشک و آجیل تامین می شوند. گیاه خواران باید به خاطر داشته باشند سبزیجات ویتامین ب ۱۲ ندارند، پس خوب است که سایر مکمل ها مانند گندم و ....را بخورند.

ویتامین C

این مشهورترین ویتامین و آنتی اکسیدانی قوی است که تولید کلاژن، التیام زخم ها و فرآیندهای تنفسی و بسیاری از مزایای دیگر را تسهیل می کند. میوه ها و سبزیجات بیش ترین ویتامین ث، به ویژه کیوی، مرکبات را دارند. کلم بروکلی ،کلم، فلفل و اسفناج نیز ویتامین ث بالایی دارند ، همین چنین غذاهایی مانند شیر و جگر که ریشه حیوانی دارند .

ویتامین ث موجود در میوه و سبزیجات

ویتامین D

همچنین به عنوان " ویتامین آفتاب " نیز شناخته می شود. آن سیستم اسکلتی را سالم نگه می دارد چون به بدن کمک می کند تا کلسیم جذب کند.حمام آفتاب بهترین راه جذب آن است چون بدن آن را پردازش کرده و تولید می کند.

ماهی، به خصوص ماهی روغنی ( سالمون، ماهی ساردین، ماهی تونا و غیره ) روغن های آن ها مقدار زیادی ویتامین "د" دارند. علاوه بر این ، روغن ماهی قزل آلا بیش ترین ویتامین د را دارد.این ویتامین به بسیاری از محصولات مانند شیر و غلات اضافه شده است.

ویتامین E

شناخته شده است که به فرآیندهای تولید مثل جنسی کمک می کند. یک آنتی اکسیدان است، ماهیچه ها را تقویت ، به استفاده خوب ویتامین" ک" کمک می کند و از ویتامین " آ "محافظت می کند.

غذاهای دریایی ، ماهی چرب و تخم مرغ ویتامین ای بالایی دارند ؛ سبزیجات برگ سبز ویتامین "ای" بالایی دارند همچنین روغن های گیاهی تحت فشار سرد ( به ویژه روغن گندم).همچنین در بادام، و آفتابگردان ، فندق یافت می شود.

ویتامین K

این ویتامین نقش کلیدی در جلوگیری از لخته های خونی بازی می کند. بدن ویتامین "د" را در روده ها جذب می کند. این ویتامین همچنین در ساخت استخوانی شرکت و از مشکلات قلبی جلوگیری می کند.

این ویتامین عمدتا در سبزیجاتی مثل کلم، اسفناج، شلغم، جعفری و ریواس یافت می شود.جگر، ماهی، گوشت گوساله ، تخم مرغ و غلات نیز در ویتامین "ک "غنی هستند.

دانستن این که کدام غذاها پر از ویتامین هستند می توانند از کمبودی که باعث بیماری می شود جلوگیری می کند.

سبزیجات

سبزیجات منبع اصلی ویتامین و مواد معدنی هستند. به‌طور کلی می‌توان گفت سبزیجاتی که برگ تیره‌ دارند (مثل اسفناج، کلم پیچ، لوبیا سبز، کلم بروکلی، کولارد سبز و برگ چغندر) مغذی‌تر هستند و در هر وعده‌ی غذایی می‌توانید از آنها استفاده کنید.

مواد مغذی اصلی در میوه‌ها و سبزیجات

بیشتر میوه ها و سبزیجات با فیبر دریافتی در ارتباط است، اما برخی از آنها بیشتر از سایرین حاوی فیبر می باشند. فیبر برای حفظ سلامت سیستم گوارشی بسیار اهمیت دارد. همچنین دریافت کافی فیبر باعث بهبود سلامت قلب و کاهش خطر پیشرفت بیماری قلبی می شود. براساس مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها، میوه های سرشار از فیبر شامل رزبری، تمشک، بروکلی، آرتیشو، نخودها، موز و انجیر است.
براساس مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها در ایالات متحده، فشارخون سالم با دریافت کافی پتاسیم در رژیم غذایی در ارتباط است. میوه ها و سبزیجات حاوی پتاسیم شامل سیب زمینی شیرین، سیب زمینی سفید، سبزیجات، موز، کیوی و بروکلی می باشد. پتاسیم همچنین برای ماهیچه ها، اعصاب و سلامت قلب و کلیه مورد نیاز بوده، بنابراین مصرف این موادغذایی برای سلامتی مهم و ضروری است.
فولات یک ماده مغذی بوده که برای بانوان در دوران بارداری ضروری است، زیرا این ویتامین باعث کاهش خطر نقایص تولد از جمله نقص مغز و نخاع نوزاد می شود. فولات همچنین اسیدفولیک نامیده شده و یکی از ویتامین های گروه B است که مصرف آن از افسردگی و پوکی استخوان جلوگیری می کند. منابع فولات شامل اسفناج، بروکلی، کاهو، مارچوبه، پاپایا و پرتغال است.
ویتامین A یک ماده مغذی است که در بسیاری از میوه ها و سبزیجات وجود دارد. براساس مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها در ایالات متحده، این ویتامین برای سلامت چشم و پوست ضروری بوده و به محافظت از بدن در برابر عفونت ها کمک می کند. ویتامین A در سیب زمینی شیرین، کدوحلوایی، هویج، سبزی، طالبی، فلفل قرمز و کلم چینی موجود است.فلفل دلمه ای، کیوی، توت فرنگی، سیب زمینی شیرین، طالبی، بروکلی، آناناس، پرتغال و انبه منابع خوبی از ویتامین C به حساب می آیند. دریافت مقدار کافی از این ویتامین باعث بهبود سلامت پوست می شود. این ماده مغذی همچنین برای سلامت لثه و دندان مفید بوده و در جذب بهتر آهن موثر است.

غلات

امروزه آرد سفید بیشتر از فراورده‌های هر غلات دیگری مورد استفاده است. متأسفانه آرد سفیدِ تصفیه شده ارزش غذایی زیادی ندارد، چون طی فرایند تصفیه‌سازی پوست دانه‌ها جدا می‌شود؛ و این در حالی است که این قسمت بیشترین ارزش غذایی را دارد. بنابراین بهتر است به‌جای آرد سفید از غلات سبوس‌دار استفاده کنید.
گندم، جو دوسر، ذرت، برنج و غیره را غلات می‌گویند. خوراکی‌هایی مانند نان، ماکارونی و بلغور جوی دوسر از محصولات این دانه‌ها هستند. محصولات این غلات شامل دو نوع غلات سبوس‌دار و غلات تصفیه‌شده می‌شود. غلات کامل شامل تمام غلات همراه با سبوس (جوانه همراه با پوسته داخلی) است و شامل گندم سبوس‌دار، جو دوسر، گندم‌سیاه، ذرت، برنج قهوه‌ای، گندم چاودار، ارزن می‌شود. غلات تصفیه‌شده در کارخانه آرد می‌شوند، در نتیجه سبوس و جوانه آن‌ها از بین می‌رود. در این فرآیند بخش مهمی از مواد مغذی دانه‌ها که شامل ویتامین «ب»، آهن و فیبر است و نقش به‌سزایی در رژیم غذایی دارد حذف می‌شود. برخی نمونه‌های غلات تصفیه‌شده شامل آرد گندم، نان و برنج سفید است. بیش‌تر غلات تصفیه‌شده غنی می‌شوند، یعنی به آن‌ها مکمل ویتامین «ب» و آهن اضافه می‌شود؛ اما فیبر قابل اضافه شدن نیست.

نقش غلات کامل بر روی سلامتی

غلات کامل تأثیر به‌سزایی بر روی سلامتی دارند. این نوع غلات دارای منبع بسیار غنی از فیبر غذایی هستند. رژیم غذایی سرشار از فیبرِ غلات سبوس‌دار بخش بسیار مهمی از رژیم غذایی سالم محسوب می‌شود که در پایین آوردن سطح کلسترول بد خون، جلوگیری از چاقی، کاهش خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و کنترل دیابت نوع۲ نقش دارند. فیبر موجود در غلات کامل شما را از خوردن کالری اضافی بازمی‌دارد؛ و داشتن یک رژیم غذایی سرشار از فیبر، شما را در رسیدن به وزن ایده‌آل‌تان سریع‌تر کمک می‌کند. همچنین فیبر موجود در این غلات با کمک به تحرک روده بزرگ از یبوست جلوگیری می‌کند.

غلات کامل سرشار از مواد غذایی مغذی هستند. انواع ویتامین «ب» شامل ب۱،۲،۳، فولات یا ب۹ است که برای اعمال حیاتی مختلف در بدن بسیار مهم هستند. فولات یا اسیدفولیک یکی از انواع ویتامین‌های «ب» که در شکل‌گیری سلول‌های جدید بدن و جلوگیری از نقایص هنگام تولد موثر است. آهن که مسئول حمل اکسیژن در خون است و منیزیم نوعی ماده معدنی است که ۳۰۰ پروسه حیاتی در بدن را درگیر می‌کند. عنصر سلنیوم نیز نقش حیاتی در سیستم ایمنی بدن دارد و در تنظیم هورمون تیروئید موثر است. بهتر است در هر روز بیش‌تر از سه نوع از غلات سبوس‌دار استفاده کنید. انجمن قلب آمریکا به خوردن شش تا هشت مرتبه شامل غلات در طول روز به‌خصوص خوردن غلات کامل را توصیه می‌کند.

پروتئین‌

گوشت و لوبیا منبع اصلی پروتئین هستند. پروتئین ماده‌ای ضروری برای رشد مغز و عضلات است. از گزینه‌های خوب برای دریافت پروتئین می‌توان به گوشت‌های کم‌چربی مثل مرغ و ماهی اشاره کرد. برای کم کردن میزان چربی و کلسترول گوشت، می‌توانید پوست و چربی‌های آن را جدا کنید. سلامت و تغذیه‌ی حیوانات روی سلامت گوشت‌شان تأثیر می‌گذارد، بنابراین سعی کنید گوشت حیوانات علف‌خواری را مصرف کنید که از سلامت تغذیه‌شان مطمئن هستید.
۱۰ ماده غذایی خوشمزه و سرشار از پروتئین را از دست ندهید.

۱- آجیل ها

انواع آجیل از جمله پسته، گردو، بادام و … منابعی سالم وغنی از پروتئین می باشند و چربی آنها نیز از نوع چربی اشباع نشده می باشد که باعث انسداد رگ های خونی نشده و یکی از اجزاء اصلی یک رژیم غذایی سالم محسوب می شود. همچنین آجیل ها سرشار از فیبر هستند که همراه با پروتئین موجود در آنها، مدت بیشتری شما را سیر نگه می دارند. اگر نگران کالری خود هستید، می توانید میزان مصرف آجیل را به یک یا دو مشت در روز محدود کنید.

لازم بذکر است گرچه همه انواع آجیل برای سلامتی بدن مفید هستند، اما طبق تحقیقات انجام شده، از این بین بادام دارای خواص بیشتری است. تحقیقات نشان می دهند که بادام سرشار از ویتامین ها، فیبر و مواد معدنی می باشد، کلسترول بد خون را پائین آورده و به کنترل وزن نیز کمک می کند.

۲- تخم مرغ

سالهاست که تخم مرغ را به عنوان یک ماده غذایی با کلسترول بالا می شناسیم و به همین علت بسیاری افراد از خوردن آن خودداری می کنند. اما هم اکنون سازمان قلب آمریکا اعلام کرده است که مزایای مصرف متعادل تخم مرغ (کمتر از شش عدد تخم مرغ کامل در هفته)، بر خطرات ناشی از کلسترول آن غلبه می کند. علاوه بر این یک عدد تخم مرغ بزرگ حاوی ۶ گرم پروتئین و تنها ۷۰ کالری است. توصیه می شود تخم مرغ را به صورت آب پز مصرف نمائید و از مزایای غذایی آن بهره مند شوید.

۳- ماست چکیده

ماست چکیده سرشار از پروتئین است که می تواند به عنوان یک اسنک سالم مصرف شود. در هر ۲۰۰ گرم ماست چکیده حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم پروتئین یافت می شود که در مقدار مشابه ای از ماست معمولی، ۹ گرم وجود دارد.

۴- بوقلمون

گوشت بوقلمون منبعی غنی از پروتئین و در عین حال با کالری کم است. ۱۰۰ گرم از گوشت بوقلمون حاوی ۲۵ گرم پروتئین و تنها ۱۴۰ کالری انرژی می باشد. در بعضی سوپرمارکت ها و مراکز فروش، برش های گوشت بوقلمون را می توان تهیه کرد؛ اما توجه داشته باشید که مقدار سدیم در این گوشت بالاست. بهتر است گوشت تازه بوقلمون را تهیه کرده و آن را کباب کنید تا از مصرف مقدار اضافه نمک و سدیم جلوگیری شود.

۵- کشک

کشک حاوی پروتئینی کامل است، که دارای همه انواع اسیدهای آمینه مورد نیاز بدن برای ساخت و نگهداری عضلات می باشد و همچنین با خوردن آن احساس سیری می کنید. می توانید کشک را با شیر کم چرب، میوه جات فریز شده، روغن انواع مغزها و یا با هر آنچه که بنظرتان مفید است مخلوط کرده و به عنوان یک وعده غذایی کامل میل نمائید.

۶- پنیر

پنیر منبعی غنی از پروتئین می باشد. پنیر کم چرب به همراه میوه جات و سبزیجات می تواند میان وعده مناسبی باشد که بین وعده های غذایی شما را سیر نگه می دارد.

۷- عدس

همانطور که گیاهخواران معتقدند، عدس منبع غنی از پروتئین، فیبر و مواد معدنیست و همچنین دارای کالری کم و تقریبا بدون چربی می باشد. یک فنجان عدس پخته شده حاوی ۲۲ گرم پروتئین، ۳۰۰ کالری و کمتر از یک گرم چربی می باشد. از آنجا که عدس خیلی زود پخته می شود و طعم مطبوعی نیز دارد، می تواند به عنوان یک وعده غذایی یا یک میان وعده مصرف شود.

۸- پنیر یا کشک سویا

سویا منبعی غنی از پروتئین می باشد که سرشار از مواد مغذی و چربی های سالم است. علاوه بر این تحقیقات نشان می دهند که مصرف سویا می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان و پروستات را به دلیل داشتن حد بالایی از فیتواستروژن، کاهش دهد.

۹- روغن یا کره دانه های چرب

روغن بادام زمینی، بادام، گردو و دیگر دانه های مشابه، منابعی غنی از پروتئین هستند. تقریبا هر دو قاشق از این روغن دارای ۷ گرم پروتئین می باشد؛ اما از آنجا که این روغن دارای چربی است، در مصرف آن دقت کنید. مصرف روزانه انواع مختلف این روغن در مقادیر کم، یک رژیم غذایی مناسب محسوب می شود که پروتئین مورد نیاز بدن را نیز تامین می نماید.

۱۰- تخم کدو

کدو سرشار از فیبر، مواد معدنی و ویتامین ها می باشد. ۲۸ گرم تخم کدو حاوی هشت گرم پروتئین و مقادیر زیادی مواد معدنی شامل پتاسیم، منگنز و آهن می باشد. البته لازم بذکر است که بدلیل داشتن چربی بالا، بایستی در میزان مصرف آن دقت نمود.

از منابع دیگر پروتئین می‌توان به فیبر، عدس، لوبیا، نخود فرنگی، بادام، دانه‌های آفتابگردان و گردو اشاره کرد. محصولات مبتنی بر سویا هم منابع خوبی برای پروتئین و جایگزین‌های سالمی برای گوشت هستند.

لبنیات

محصولات لبنی حاوی کلسیم، ویتامین D و مواد مغذی و حیاتی دیگری هستند. البته این محصولات چربی زیادی هم دارند. بنابراین بهتر است از تکه‌های کوچک پنیر پرچرب، ماست و شیرهای کم‌چرب یا بدون چربی استفاده کرد. محصولات حاوی شیر گیاهی، مثل موادی که از سویا، تخم کتان و بادام تهیه شدند هم جایگزینی عالی برای محصولات لبنی گاوی هستند.

یکی از گروه های غذایی که مصرف آن برای بدن بسیار مهم و ضروری است ، خانواده ی لبنیات نام دارد. توصیه می شود که روزانه ۲ الی ۴ واحد از این خانواده در رژیم غذایی افراد گنجانده شود. این خانواده از لحاظ ارزش غذایی در بالای هرم قرار دارند.ماست به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند، پنیر می تواند جای گوشت را بگیرد و کره و خامه کالری فراوانی دارند و دوغ یکی از نوشیدنی های مغذی و دارای املاح فراوانی است.
خامه
با اینکه خامه، چربی شیر است اما در گروه روغن ها جای می گیرد و هر قاشق مرباخوری از آن، یک واحد چربی محسوب می شود و ۴۵ کیلوکالری انرژی دارد. این چربی از نوع حیوانی و سرشار از کلسترول است، بنابراین کسانی که به بیماری های قلبی عروقی مبتلا هستند و باید کلسترول رژیم غذایی شان محدود باشد، باید دور این ماده غذایی را خط بکشند اما کسانی که لاغر هستند و می خواهند در واحدهای حجمی کوچک، مقدار کالری وعده های غذایی شان را افزایش دهند، بهتر است خامه را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.
کشک
کشک از دوغ به دست می آید؛ ابتدا کره ماست را می گیرند و آنچه باقی می ماند، دوغ است. بعد آب دوغ را می گیرند و بعد از غلیظ کردن، آنچه مانده به اندازه گلوله هایی درمی آورند و می گذارند خشک شود. به این ترتیب کشک به دست خواهدآمد. البته این روش سنتی تهیه کشک است و در کارخانه ها تمام مراحل تولید مکانیزه انجام می شود، کشک را پاستوریزه هم می کنند. می توان کشک را از منابع پروتئین و کلسیم دانست ولی اگر نمک فراوانی به آن زده شده باشد، سدیم موجود در نمک باعث می شود کلسیم کشک جذب نشود.
دوغ
دوغ به این دلیل که از رقیق شدن ماست به دست می آید، پروتئین و کلسیم کمتری دارد ولی کسانی که سایر محصولات لبنی را مصرف نمی کنند، بهتر است دوغ بنوشند.
شیر
شیر علاوه بر اینکه حاوی پروتئین با کیفیت است، نیاز بدن به کلسیم، فسفر و ویتامین های ۲B وD را تامین می کند. این نوشیدنی براساس مقدار چربی ای که دارد، انواع مختلف بدون چربی، کم چرب و پرچرب دارد و هر لیوان آن با توجه به مقدار چربی اش بین ۵۵ تا ۷۵ کیلوکالری انرژی به بدن می رساند.
ماست
ماست هم ۲ نوع کم چرب و پرچرب دارد و چون منشاء آن حیوانی است، چربی آن کلسترول دارد بنابراین مصرف ماست کم چرب بهتر است. یک لیوان ماست بین ۵۰ تا ۷۰ کیلوکالری انرژی دارد و یک واحد لبنیات محسوب می شود.
کره
کره چربی تغلیظ شده موجود در شیر است اما رنگ زردش به ویتامین A موجود در آن برمی گردد. این روغن مقداری آب هم دارد به همین دلیل هنگام حرارت دیدن می پاشد. این روغن با منشاء حیوانی، به ازای هر قاشق مرباخوری ۴۵ کیلوکالری انرژی دارد و یک واحد چربی محسوب می شود. می توان کره را منبع انرژی دانست و یک قاشق مرباخوری از آن را در ظرف غذای بچه هایی که کم وزن می گیرند و کم غذا هستند، ریخت.

روغن

روغن باید به میزان کمی مصرف شود و بهتر است چربی و قند کمی داشته باشد. می‌توانید به جای روغن‌های گیاهی چرب، از جایگزین‌هایی مثل روغن زیتون استفاده کنید. بهتر است غذاهای سرخ‌کردنی کمتر مصرف کنید چون فاقد ارزش غذایی و جزو غذاهای «کالری خالی» هستند.
برای داشتن رژیم غذایی سالم و وزن متعادل و مناسب، باید علاوه بر مصرف این مواد، مصرف مواد خاص دیگری را به حداقل برسانید. این مواد شامل الکل، غلات تصفیه‌شده، چربی‌های جامد، چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس، نمک و قند می‌شوند.

روغن‌های خوراکی را معمولاً از چربی‌های نباتی یا حیوانی به دست می‌آورند. چربی‌های نباتی در دمای اتاق مایعند. این نوع روغن‌ها را اغلب از گیاهان، مغز میوه، دانه گیاه و… تهیه می‌کنند. البته اغلب چربی‌های حیوانی در دمای اتاق به حالت جامدند و بنابراین نمی‌توان آن‌ها را جزو روغن به حساب آورد. اما برخی جانوران از جمله ماهی، وال و برخی از حیواناتی که در آب و هوای سرد زندگی می‌کنند، چربی بدنشان به حالت روغن مایع می‌باشد.معمولاً از روغن برای سرخ کردن و پختن غذا استفاده می‌شود. گاهی به منظور نگهداری از مواد غذایی هم به آن‌ها روغن می‌زنند.

در گذشته از روغن‌های حیوانی برای تغذیه استفاده می‌شد؛ این روغن‌ها دارای مقدار زیادی اسیدهای چرب اشباع و کلسترول بودند و سبب ایجاد بیماری‌های مختلف قلبی و عروقی می‌شدند، به همین دلیل روغن‌های گیاهی جایگزین این روغن‌ها شدند اما زیاده روی در مصرف روغن‌های گیاهی نیز که امروزه مشکل تمامی جوامع است دارای مضرات قابل توجهی است. نسبت مناسب اسید چرب ۶امگا/۳امگا در بدن انسان ۳/۱ است در حالی که این نسبت در روغن‌های گیاهی به‌طور متوسط حدود ۱۵/۱ است و این یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بیماری‌هایی است که امروزه در بین جوامع انسانی شیوع دارند، زیرا نسبت اسید چرب امگا- ۶ به امگا- ۳ امروزه در اثر مصرف زیاد روغن‌های گیاهی حاوی امگا-۶ چون روغن آفتابگردان و ذرت در رژیم غذایی انسان‌ها به حدود ۱۶/۱ رسیده‌است که سبب ایجاد بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها به خصوص سرطان روده بزرگ و سینه و بیماری‌های مربوط به ضعف سیستم ایمنی بدن می-شود. در آزمایش‌های انجام گرفته نشان داده شده‌است، نسبت‌های بالای امگا-۳ به امگا -۶ (در اثر مصرف روغن بزرک و ماهی) سبب کاهش تکثیر سلول‌های سرطانی در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، سرطان سینه و کاهش بیماری آسم و آرتریت رماتوئید می‌شود (و از طرف دیگر افزایش میزان امگا-۳ رژیم غذایی، به وسیله دانه‌های روغنی کتان سبب کاهش قابل ملاحظه مرگ‌های ناگهانی حاصل از بیماری‌های قلبی و کاهش سکته‌های قلبی غیر کشنده می‌شود. همین‌طور در یک مطالعه انجام گرفته در زندان‌های بریتانیا با افزایش نسبت امگا-۳ به امگا-۶ در رژیم غذایی زندانیان، میزان خشونت این زندانیان ۳۷ درصد کاهش یافت[۱] نسبت اسید چرب امگا-۳ به امگا-۶ در روغن‌های خوراکی مختلف عبارتند از

روغن کانولا ۲

روغن زیتون ۱۳

روغن بزرک ۳/ ۰

روغن ذرت ۴۶

روغن هسته انگور ۴۵

روغن پنبه دانه بسیار زیاد

روغن سویا ۷

روغن آفتابگردان بسیار زیاد

روغن بادام زمینی بسیار زیاد

درحقیقت راه منطقی مبارزه با این مشکلات رفتن به سمت جایگزینی مصرف غذاهای آب‌پز به جای سرخ کردنی‌ها و مصرف زیاد غذاهای سرشار از امگا-۳ مانند انواع ماهی‌ها و غذاهای دریایی و روغن گیاه بزرک (کتان روغنی) یا حتی الامکان مصرف روغن کلزا که بدین لحاظ از سایر روغن‌ها متعادل‌تر است.

گردآورنده : میترا لطفی