ادبيات بومي و بررسي هاي زباني

نوع مجمع: جهاد دانشگاهي

حامی: معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی، جهاددانشگاهی واحد استان لرستان

زمان: 1390, دوره 1

چکیده:

ادبيات غني پارسي درياي بيکراني است که درهاي گرانبهايي را درون خود نهفته دارد فرهنگ و ادبيات بومي ما بزرگترين گنجينه ارزشمندي است که از نياکان ما به جا مانده است.
فرهنگ و زباني که از هزاران سال پيش در عرصه گيتي خود نمايي کرده است. در ميان اين فرهنگها گويش لري يکي از گويشهاي غرب کشور ايران مي باشد، وجود دارد.
در ميان گويشهاي گوناگون و فراوان که در پهنه ايران پراکنده مي باشد، اين گويش از جايگاه ويژه اي برخوردار است زيرا کمتر دچار دگرگوني زباني شده و ساختار کهن خويش را بيش از ديگر گويشهاي بومي ايران پاس داشته است و هنجارها و کاربردهاي کهن موجود در پارسي دري و دوره هاي باستاني را هنوز در خود نهفته دارد. واژه هاي دست نخورده دوران کهن، گواه قدمت اين گويش است.
در ميان واژه هاي مرسوم در گويش لري، واژه هاي پهلوي و اوستايي وجود دارند که با تغييرات کمتري نسبت به فارسي، به زبان لري تغيير يافته و يا به گويش لري تلفظ مي گردند.
در اين مقاله به بررسي برخي از آنها پرداخته مي شود. واژگاني که گواه قدمت اين گويش مي باشند و با کوچکترين دگرگوني، واژگان اصيل پهلوي و اوستايي را به ياد مي آورند.
با بررسي زبان شناسي و ريشه يابي اين واژگان ميتوان به ريشه باستاني آنها پي برد و پيوستگي اين گويش را با زبانهاي ايران باستاني تاييد کرد. اين واژگان هم اکنون نيز بر زبان قوم کهن لر جاري است در حالي که در زبان فارسي براي بسياري از آنها معادلي يافت نشده است.
از ديدگاه علم زبان شناسي، پژوهش و کاوش در واژگان و گويشهاي مختلف سرزمين ايران، ارزشمند و ضروري مي باشد چون در گويشهاي پهنه ايران زمين، روزانه واژگان اصيلي که زبان ريشه دار اين مرز و بوم هستند به موازات حرکت و پيشرفتهاي علمي، اجتماعي، فرهنگي تغيير و دگرگوني مي يابند و اصالت خود را از دست داده و مي دهند و باعث مي گردند واژه هاي رايج فارسي و علمي جايگزين واژگان بومي شوند و آنها را به فراموشي بسپارند.
در اين مقاله به دنبال آنيم تا به تشابهات يکي از گويشهاي غرب ايران (لري خرم آبادي) با زبان کهن و اصيل پهلوي و اوستا که قرابت با واژه هاي کنوني لرستان داشته است بپردازيم در ضمن در حد توان از متون کهن و فرهنگهاي مختلف جهت جمع آوري اين تشابهات استفاده شده است.
اينجاست که ارزش و اهميت گردآوري گويشهاي اين سرزمين پهناور آشکار مي گردد.