شاید شما هم این موضوع را شنیده باشید که نوشیدن آب میتواند باعث کاهش وزن شود. البته برخی نیز مخالف این عقیده هستند. ما در این مطلب این موضوع را تا حدودی مورد بررسی قرار میدهیم. همچنین در ادامه این مطلب به پرسش "چقدر آب بنوشیم تا بتوانیم وزن خود را کاهش دهیم؟" پاسخ داده خواهد شد. علاوه بر آن برخی از آثار نوشیدن آب روی سلامت ذهن و جسم را معرفی خواهیم کرد.
ابتدا در پاسخ به این سوال که نوشیدن آب چطور میتواند منجر به کاهش وزن انسان شود باید بگوییم که این موضوع برمیگردد به پیچیدگی ارتباط آب با فیزیولوژی انسان. البته لازم به ذکر است که برای کاهش وزن نمیتوان فقط روی نوشیدن آب تکیه کرد و برای مشاهده بهترین نتیجه باید از روشهای دیگری مثل رژیم غذایی و ورزش نیز استفاده کرد.
ارتباط آب و بدن انسان
همانطور که میدانید همه چیز از اتم تشکیل شده است. یک اتم به عنوان کوچکترین ذره تشکیل دهنده عناصری نظیر اکسیژن و هیدروژن است. اتمها به هم میپیوندند تا مولکولها را تشکیل دهند. مولکول آب از 3 اتم تشکیل شده است. 2 هیدروژن و یک اکسیژن. بنابراین هر قطره از آب شامل میلیاردها مولکول آب است. این مولکولها به خوبی در سراسر بدن ما انتشار مییابند تا جایی که 60 درصد از بدن یک انسان را متشکل میشوند.
آبرسانی کافی به بدن میتواند باعث جلوگیری از سردرد و یبوست شود. همچنین بر روی عملکرد مغز و حافظه تاثیرات مثبتی خواهد داشت.
طبق مطلب نشریه شیمی بیولوژیکی، قلب و مغز انسان از 73% آب و ریهها از 83% آب تشکیل شدهاند. شنیدن این ارقام بسیار شگفتانگیز و تعجبآور است. بنابراین اگر بدن خود را از آب محروم کنیم، ارگانهای حیاتی بدن مثل قلب و مغز را به خطر جدی خواهیم انداخت. بنابراین اگر دوست داریم با قلب و مغزی سالم و قوی زندگی کنید باید نوشیدن آب و اهمیت این مایهی حیاتی را بسیار مورد توجه قرار دهیم.
ترکیب عضلانی، آب و کاهش وزن
در بالا ارتباط آب با قلب و مغز را بیان کردیم، حالا شاید این نکته هم قابل توجه باشد که پوست انسان نیز شامل 64درصد آب است. همچنین عضلات و کلیهها از 79درصد آب تشکیل شدهاند و استخوانها نیز دارای 31درصد آب هستند. بنابراین ارتباط میان آب و عضلات یکی از مهمترین نکات در کاهش وزن است.
البته همانطور که بیان شد فقط با نوشیدن آب نمیتوان وزن را کاهش داد اما لازم به ذکر است که با نوشیدن آب کافی در طول روز میتوان فرآیند عضلهسازی و بازسازی عضلات را تسریع کرد.
جالب است بدانیم به ازای هر پوند عضله (حدود 453 گرم عضله) هر انسان بهطور میانگین در روز 50 کالری بدون هیچگونه فعالیتی میسوزاند. به عبارت دیگر هر چقدر عضله بیشتری داشته باشیم کالری بیشتری هم خواهیم سوزاند و این به معنی کاهش وزن بیشتر است. بنابراین نباید از نقش آب در بازسازی و تشکیل عضلات غافل شد.
آب برای کاهش وزن
حال بیایید ببینیم چقدر آب باید بنوشیم تا روی کاهش وزن ما تاثیر بگذارد؟ البته این از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. یک کارشناس در رابطه با میزان مصرف آب روزانه خود میگوید: من با 1متر و 80 سانتیمتر قد و با حدود 90 کیلوگرم وزن سعی میکنم چیزی در حدود 3 تا 5 لیتر آب در روز دریافت کنم. این بستگی به وزن و قد افراد و همچنین به میزان فعالیت آنها دارد.
اساسا تمرین کردن و کاهش وزن بسیار با هم مرتبط هستند البته به این معنی نیست که الزام به ورزشهای سنگین باشد بلکه حتی پیاده روی یا دوچرخه سواری به مقدار مناسبی در روز کافی است و یا فعالیتهای مشابه دیگر که منجر به تحرک افراد خواهد شد.
حال باید توجه داشته باشید که با افزایش میزان فعالیت باید هدفگذاری خود را اینطور انجام دهید که بین نیم اونس تا یک اونس آب (هر اونس آب معادل 29.5 میلی لیتر است) به ازای هر پوند(453 گرم) از وزن خود بهطور روزانه مصرف کنید.
فواید و محدودیتهای آب معدنی
بهطور مثال برای شخصی با 90کیلوگرم وزن، باید برای جذب بین 2.95 تا 6 لیتر آب در روز بر اساس میزان فعالیت هدفگذاری شود. به طور کلی اگر در طول روز یک بطری آب نزدیک خود داشته باشیم میتواند بسیار مفید باشد البته باید این نکته را متذکر شد که با این کار بیشتر از حد نرمال به دستشویی رفتن نیاز خواهید داشت.
همچنین نوشیدن آب به دلیل این ایجاد حس سیر بودن میتواند دریافت کالری را کاهش دهد و باعث افزایش میزان متابولیسم نیز میگردد. در دو تحقیق مجزا مشخص شد نوشیدن نیم لیتر آب با افزایش 24 تا 30 درصد متابولیسم مدت 1.5 ساعت همراه است. این به این معنی است که نوشیدن 2 لیتر آب در روز میتواند مصرف انرژی کلی بدن را تا 96 کالری در روز افزایش دهد.
نوشیدن آب نیم ساعت قبل از وعده غذایی میتواند بسیار موثر باشد، و با ایجاد احساس سیر بودن منجر به خوردن غذای کمتر و دریافت کمتر کالری میشود. همچنین نوشیدن آب سرد بیشتر به سوزاندن انرژی کمک میکند چراکه بدن در این حالت انرژی بیشتری مصرف میکند تا دمای آب را به دمای بدن برساند.
کیفیت آب مصرفی نیز یک عامل بسیار مهم در تقویت و سوخترسانی به قلب، عضلات و سایر ارگانها است. همچنین تاثیر بسیار بزرگی روی عملکرد شناختی و توانایی ساختن مسیرهای عصبی، بازسازی بافتها و سایر اتفاقاتی که در مرحله خواب عمیق (در وضعیت REM) رخ میدهد میگذارد.
برخی توصیه میکنند به منظور کاهش وزن و به کارگیری عملکرد مغز در بالاترین سطح، اگر بتوان از آبهایی مثل آب تصفیه شده به روش اسمز معکوس استفاده کرد بسیار موثر خواهد بود.
مزایای نوشیدن آب
حال نگاهی میاندازیم به چند مزیت دیگر نوشیدن آب که بیان آنها تاکید و یادآوری دوبارهای است بر اهمیت آبرسانی کافی به بدن.
1- تاثیر نوشیدن آب روی بهرهوری و عملکرد حداکثری
اگر آب کافی به سلولهای ما نرسد، کارایی فیزیکی بدن ما را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد. به خصوص در طول تمرینات ورزشی و فعالیتهای شدید و یا دمای بالا این نکته بسیار مهم است. دهیدراته بودن بدن میتواند تاثیرات قابل توجهی روی بدن انسان بگذارد حتی اگر بدن فقط 2درصد از آب خود را از دست داده باشد.
البته در ورزشکاران بهخصوص حرفهایها این اتفاق معمولا رخ میدهد و آنها چیزی حدود 6 تا 10 درصد از آب بدن خود را به واسطه تعریق از دست میدهند. کمبود آب میتواند کنترل دمای بدن را دچار تغییر و اختلال کند، انگیزه را کاهش دهد، خستگی را افزایش دهد و فعالیت ذهنی و بدنی را دشوار کند.
2- تاثیر هیدراته بودن روی عملکرد مغز و سطح انرژی
هیدراته بودن یا نبودن بدن تاثیرات بسیار فراوانی روی مغز انسان و عملکرد آن دارد. تحقیقات نشان داده کمبود آب و دهیدراته شدن بدن (به میزان 1-3درصد وزن بدن) میتواند منجر به اخلال در بسیاری از جنبههای عملکردی مغز شود.
در یک تحقیق روی زنان جوان مشخص شد از دست دادن 1.36 درصد از مایعات بدن بعد از تمرینات ورزشی تاثیرات منفی روی تمرکز و حالات روحی آنها دارد و افزایش سردرد را نیز همراه دارد. نتیجه همین آزمایش به روی مردان جوان نیز به این صورت بود که از دست دادن 1.59% از مایعات بدن آنها بر کارکرد حافظه آنها تاثیر منفی داشته و احساس اضطراب و خستگی را به همراه داشته است.
3- درمان سردرد با نوشیدن آب
دهیدراته بودن و کمبود آب میتواند منجر به سردرد و میگرن در برخی افراد شود. تحقیقات بسیاری اثبات کردهاند که آب میتواند سردرد افرادی که بدن آنها دچار کمبود آب است را درمان کند. البته توجه داشته باشید که به نوع سردرد نیز بستگی دارد و هر نوع سردردی را نمیتوان با نوشیدن آب تسکین داد.
4- تاثیر نوشیدن آب بر درمان یبوست
یبوست یکی از مشکلات شایع در بین مردم است. افزایش میزان دریافت مایعات معمولا یکی از رفتارهایی است که برای رفع یبوست توصیه میشود. مصرف کم آب میتواند احتمال ابتلا به یبوست را در تمامی سنین افزایش دهد. آب گازدار نیز میتواند در درمان یبوست بسیار موثر و امیدوارکننده باشد.
در انتها لازم به ذکر است که مصرف زیاد هرچیزی از جمله آب نیز میتواند معایب و مضراتی داشته باشد. بنابراین مقصود این نیست که افزایش هر چه بیشتر مصرف آب منجر به دریافت نتایج بهتر نیز خواهد بود. نکته قابل توجه دیگر اهمیت فوقالعاده زیاد آب بر زندگی و سلامت انسان است و یکی از دلایلی که آب را مایهی حیات مینامند همین مساله است بنابراین در نگهداری و حفظ این نعمت ارزشمند باید بسیار کوشا بود.