معبد گارنی، سفر به امپراطوری یونان - روم

ستاره | سرویس گردشگری - معبد گارنی یک معبد بتنی است که در روستای گارنی، استان کوتایک ارمنستان واقع شده. این معبد که امروزه یکی از مهم ترین جاذبه ها گردشگری ارمنستان محسوب می شود، در ابتدا محل عبادت غیر مسیحیان مهرپرست بود و به الهه‌ی خورشید، مهر، اختصاص داشت. معبد گارنی در قرن اول میلادی ساخته شد، و به طور قابل توجهی از تخریب معابد غیرمسیحی بعد از مسیحی شدن ارمنستان در قرن چهارم میلادی و تجاوز‌ها و زلزله‌های بیشمار جان سالم به در برد تا اینکه در سال ۱۶۷۹ بر اثر زلزله فروریخت. بعد از حفاری‌های مداوم در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، این معبد بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۵ میلادی بازسازی شد. امروزه این بنا تنها ساختمان سرپای یونانی – رومی در ارمنستان است و به عنوان نماد قدرت تاریخ کلاسیک ارمنستان و ارتباط عمیق آن با تمدن یونان و رم شناخته می‌شود.

تاریخچه‌ معبد گارنی

معبد گارنی در مکانی بسیار استراتژیک بنا شده است، روی یک صخره، مشرف به محدوده‌ی کوه‌های گِگهاما و همچنین رودخانه‌ی ازات در نزدیکی دشت آرارات. این معبد در ۳۰ کیلومتی ایروان و در نزدیکی صومعه‌ی گگهارد قرار دارد که تنها ۱۱ کیلومتر از رودخانه‌ی ازات فاصله دارد و بسیار به پایتخت باستانی آرتاشات نزدیک است. این سایت تاریخی در دوران ماقبل تاریخ وجود داشته و شواهدی نیز مبنی بر اینکه توسط اورارتویی‌ها بین قرن هشتم تا ششم قبل از میلاد مورد استفاده قرار می‌گرفته است وجود دارد.

بر اساس گفته‌ی بسیاری از باستان شناسان، قلعه‌ی گارنی احتمالا محل حکومت تیرداد در ارمنستان بوده است. این قلعه از دوطرف توسط دو دره‌ی بسیار عمیق محاصره شده و از شمال توسط دیواری عظیم و سنگی محافظت می‌شود. در خرابه‌های معبد گارنیه، آثاری از نیایشگاه میتراییسم، کاخی سلطنتی و یک کلیسا وجود دارد. بر اساس سنگ نبشته‌ای که در این معبد پیدا شده، مشخص شده که معبد گارنی، در سال ۷۷ میلادی توسط تیرداد اول و الهام گرفته از معماری یونانی – رومی ساخته شده است.

این معبد بعد از خرابی حاصل از زلزله در سال ۱۶۷۹ به مدت ۳۰۰ سال خرابه‌ای بیش نبود. اما در سال ۱۹۳۰ مورد توجه قرار گرفت و به طرز ویژه‌ای بازسازی شد. طی حفاری‌های اطراف معبد گارنیه، سنگ نبشته، گچ بری و درو پنجره‌های زیادی استخراج شده است که نشان دهنده‌ی وجود بنا‌های تاریخی در اطراف این معبد بوده است.

معماری معبد گارنی

معماری این معبد با شکوه، الهام گرفته از دوران هلنیستی است، که از قرن چهارم پیش از میلاد شروع شد و تا امپراطوری روم ادامه پیدا کرد. دراین دوران معماری تمدن‌های بسیاری از سبک یونانی پیروی می‌کرد. در ساختمان معبد گارنی، ردپایی از سبک کلناند (Colonnade) هم به چشم می‌خورد؛ ستون‌های باشکوه، سرستون‌های تراشیده شده و غیره.
به طور کلی می‌توان این بنا را اثری یونانی - رومی دانست که با تاثیر از خلاقیت‌های معماری محلی ارمنی، آنرا ارمنی - هلنی نیز می‌دانند. البته این موضوع درمیان باستان شناسان مورد بحث است و برخی معتقدند معبد گارنی هیچ تاثیری از سبک ساختمان سازی ارمنی ندارد.
معبد گارنی یک بنای سنگی از جنس بازالت است. نقشه‌ی این بنا مستطیلی است که محیط آن توسط ۲۴ ستون باشکوه محاصره شده است. ۲۴ ستون معبد گارنی نمادی از شبانه روز است، هشت ستون در دو طرف و شش ستون در جلوی بنا وجود دارد که با قطر بیش از نیم متر، استحکام بنا را تضمین می‌کنند.

سقف این بنا منقش به نگاره‌های بسیار زیبایی است. نگاره‌های از گیاهان پاخرسی، نوشته‌هایی به زبان یونانی، عربی و ارمنی که خدا را یاد می‌کنند. این نقوش به طرز زیبایی در دو طرف سقف و به صورت متقارن بر روی سنگ حکاکی شده‌اند. دو طرف بنا مجسمه‌ی اطلس تیتان را مشاهده می‌کنید، که گویی وزن سقف بنا را به دوش می‌کشند. اطلس تیتان براساس یک افسانه علیه خدایان برخواست و توسط خدایان محکوم شد که آسمان‌ها را تا ابد به دوش بکشد.

قدرت الهه‌ی میترا همواره در افسانه‌ها با مبارزه‌ی گاو‌ها نشان داده می‌شود. در این معبد، سر گاو یا گوسفندی مرمرین پیدا شده که گمان می‌رود اشاره‌ای به همین موضوع دارد. همچنین در سردر ورودی این معبد سر یک شیر وجود داشته که متاسفانه در سال ۱۹۰۷ از بنا جدا شده و به موزه‌ی بریتانیا انتقال یافته است.
داخل معبد گارنی، سکویی مستطیل شکل وجود دارد که به گفته‌ی باستان شناسان، محل حضور تندیس میترا و نور خدای خورشید بوده که امروزه این تندیس تخریب شده است و اثری از آن نمی‌بینیم. بالای این مجسمه، یک نورگیر مستطیل شکل وجود دارد که نور خورشید را به صورت مستقیم به مجسمه‌ی مقدس میترا می‌تاباند. در قسمت انتهایی معبد نیز طاقچه‌ای برای نگهداری مجسمه‌ها یا بت‌ها وجود دارد که مجسمه‌های این قسمت نیز هم اکنون موجود نیستند.

معبد گارنی، امروز

معبد گارنی، علی رقم اینکه توسط موسسه‌ی حفاظت تاریخی و فرهنگی گارنی مراقبت و حمایت می‌شود، اما آسیب‌های زیادی به این بنا وارد شده است. هرچند وضعیت آن خوب به نظر می‌رسد، اما لازم است که مراقبت‌های بیشتری متوجه این بنای تاریخی گردد.
در سال ۱۹۹۰ میلادی معبد گارنی به مساحت ۳.۵ هکتار به عنوان محل برگزاری جشن‌های مختلف ارمنستان انتخاب شد. در حال حاضر جشن سال نو، پاگانی‌ها و سایر اقلیت‌های مذهبی، جشن‌های مذهبی خود را در این مکان برگزار می‌کنند.

بازدید از معبد گارنی

برای رسیدن به این معبد باشکوه یونانی - رومی، باید به ایروان و سپس روستای گارنی سفر کنید. این روستا همچون گذشته محل زندگی کشاورزان و دامداران ارمنی است. دسترسی به این مکان تنها از طریق اتومبیل امکان پذیر است و امکان استفاده از تاکسی هم وجود دارد.
ورودی این بنا برای بزرگسالان، ۲۵۰ درام و برای کودکان ۱۰۰ درام است و از ساعت ۱۰ صبح تا ۹ شب پذیرای بازدید کنندگان و گردشگران می‌باشد. با سفر به این معبد شما نه تنها زیبایی‌های تاریخ و گذشتگان را خواهید دید، بلکه می‌توانید از طبیعت زیبا و بکر این سایت گردشگری لذت ببرید. پس دوربین هایتان را فراموش نکنید.