کاشت سبزی در گلدان؛10سبزی سالم که می‌توان در خانه پرورش داد

اگر یک پنجرهٔ نورگیر و مقداری زمان اضافی دارید، می توانید به راحتی محصولات خودتان را در خانه پرورش دهید. در ادامه روش کاشت صحیح و ساده چند نوع سبزی و میوه سالم را در گلدان به شما آموزش می‌دهیم. با ما همراه باشید.

توصیه‌های اولیه برای کاشت سبزی در گلدان

پیش از شروع کاشت سبزی در گلدان، به چند نکته کاربردی و کلی اشاره خواهیم کرد.

۱. تمام این سبزیجات به خاک و گلدان با آب‌کشی مناسب نیاز دارند. بنابراین یا باید از گلدان‌های سوراخ‌دار استفاده کنید و یا پیش از اضافه کردن خاک، ردیفی از سنگ در گلدان قرار دهید. اگر گلدان‌ سوراخ‌دار را انتخاب کردید، فراموش نکنید که یک زیرگلدانی هم برای آن تهیه کنید.

۲. پس از انتخاب هرکدام از این گزینه‌ها برای کاشت سبزی در گلدان، خاک میکس و یا در صورت دلخواه خاک ارگانیک تهیه کنید. تقریبا هر گیاهی به خاک متفاوتی نیاز دارد، اما خاک میکس برای شروع مناسب خواهد بود.

۳. اکثر این سبزیجات برای رشد به نور خورشید و فضای تقریبا گرم در طول روز نیاز دارند. پنجره‌های نورگیر برای کاشت سبزی در گلدان گزینهٔ بسیار مناسبی خواهند بود. اگر چنین پنجره‌ای ندارید و یا دمای محیط خنکی دارید، از لامپ رشد گیاه (grow lights) مناسب استفاده کنید. این چراغ‌ها به بهینه کردن نور و دما بدون توجه به شرایط محیطی کمک بسیاری خواهند کرد.

• کاشت سبزی در خانه

​۱. کاشت ریحان در گلدان

​

چرا این گزینه را انتخاب کنیم: گفته می‌شود که این سبزی طعم‌دار، به دلیل وجود چربی اوژنول (Eugenol) خاصیت ضدالتهابی دارد و آنزیم‌های ایجادکنندهٔ التهاب را در بدن مسدود می‌کند.

• روش کاشت ریحان

بذر یا نشاء ریحان را برای کاشت سبزی در گلدان تهیه کنید. گلدانی انتخاب کنید که حداقل ۱۰ سانتی‌متر پهنا و زه‌کشی مناسب داشته باشد. ریحان به گرما و نور خورشید زیاد علاقه دارد (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم روزانه). خاک را هر ماه یک‌بار با کود ارگانیک یا کمپوست چای تقویت کنید. زمانی که دمای محیط بالاست، روزانه گلدان را آبیاری کنید و در دمای معمولی، یک روز در میان این کار را انجام دهید. هرس کردن گیاه نیز به افزایش ثمردهی آن منجر خواهد شد. زمانی که برگ‌های بالایی حدود ۱۵ سانتی‌متر شدند، آنها را هرس کنید. با رشد گیاه، هرس را ادامه دهید و گل‌هایی را که بالای آن رشد می‌کنند نیز جدا کنید.

• برداشت ریحان

از هر شاخه، چند برگ به‌آرامی جدا کنید. هرگز تمام برگ‌های یک شاخه را نچینید.

۲. کاشت تره در گلدان

• چرا تره بکاریم؟

تره سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین‌ A ، ویتامین C و فیتوشیمی (Phytochemicals) است که خواصی شبیه به آنتی‌اکسیدان دارد.

• روش کاشت تره

برای کاشت سبزی در گلدان، بذر و گلدان مناسب به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر تهیه کنید. بذرها را بکارید و لایهٔ نازکی خاک روی آن بریزید. گلدان را در جایی قرار دهید که اندکی سایه داشته باشد. اجازه ندهید خاک گلدان خشک شود و آن را مرتب آبیاری کنید.

• برداشت تره

به‌آرامی از هر شاخه، تعدادی برگ بچینید. فراموش نکنید که همهٔ برگ‌های یک ساقه را جدا نکنید.

۳. کاشت گشنیز در گلدان

• چرا گشنیز بکاریم؟

گزینهٔ مناسب دیگر برای کاشت سبزی در گلدان، گشنیز است. گشنیز مملو از کاروتنوئیدهاست که منبع عالی از ویتامین A هستند و به حفاظت از بدن در برابر بیماری‌های قلبی، سکته و انواع سرطان کمک می‌کند.

• روش کاشت گشنیز

در ابتدا بذر گشنیز یا نشاء آن را تهیه کنید. گلدانی با زه‌کشی مناسب و به عمق حداقل ۲۰ سانتی‌متر انتخاب کنید. گلدان را با خاک پر کنید و حدود ۲ تا ۵ سانتی‌متر را خالی بگذارید. بذرها را روی خاک پرس کرده و خاک را آبیاری کنید. گلدان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و با یک کش ببندید. زمانی که جوانه‌ها را دیدید که به پلاستیک رسیده‌اند، پلاستیک را بردارید. تقریبا هرروز گلدان را آبیاری کنید و آن را جایی قرار دهید که به میزان کافی نور خورشید دریافت کند.

• برداشت گشنیز

از هر شاخه به‌آرامی چند برگ جدا کنید و تمام برگ‌های یک شاخه را نچینید.

۴. کاشت نعناع در گلدان

• چرا نعناع بکاریم؟

جدا از طعم خوب، نعناع به هضم غذا کمک می‌کند. چای نعناع به تسکین سردرد و خواب‌آلودگی نیز کمک می‌کند.

• روش کاشت نعناع

بذر یا نشاء نعناع را برای کاشت سبزی در گلدان تهیه کنید. گلدان بزرگ با عمق تقریبا ۲۵ سانتی‌متر انتخاب کنید؛ نعناع سبزی‌‌ای رونده است. گلدان را با خاک پر کنید و بذر یا نشاء را بکارید. گلدان را در جای پرنور قرار دهید و آبیاری منظم را فراموش نکنید.

• برداشت نعناع

از هر شاخه به‌آرامی چند برگ جدا کنید و هرگز تمام برگ‌های یک شاخه را نچینید.

۵. کاشت پیازچه در گلدان

• چرا پیازچه بکاریم؟

مثل سیر، پیازچه نیز جزو خانوادهٔ سیروپیاز (allium) محسوب می‌شود که بدن را در برابر رادیکال های آزاد محافظت می‌کند و خاصیت ضدسرطانی دارد.

• روش پرورش پیازچه

نیاز به هیچ بذری نیست. این بار برای کاشت سبزی در گلدان، باید دسته‌ای پیازچه تهیه کنید و قسمت ریشهٔ آن را با یک کش ببندید. کل پیازچه را داخل لیوانی که حدود ۵ سانتی‌متر با آب پر شده، قرار دهید. آب لیوان را روزانه عوض کنید. زمانی که پس از حدود ۷ تا ۱۰ روز جوانه‌های تازه پدیدار شدند و اندازهٔ ریشه دو برابر شد، پیازچه را در یک گلدان عمیق یا هر ظرف مناسب دیگری بکارید. گلدان را در برابر نور خورشید قرار دهید و پیش از خشک شدن کامل خاک، آن را مرتب آبیاری کنید.

• برداشت پیازچه

ساقه‌ها را به میزان دلخواه بچینید (اما حدود ۲ تا ۵ سانتی‌متر فاصله را با خاک حفظ کنید). برای استفاده از قسمت سفید و ریشه‌ای پیازچه، زمانی که بلندی آن به ۱۵ سانتی‌متر رسید، آن را برداشت کنید. ریشه را به‌آرامی از خاک بیرون بیاورید. پیازچه شسته‌ و خردشده می‌تواند تا یک هفته در یخچال نگهداری شود. برای حفظ تازگی، آن را در یک حوله مرطوب بپیچید و در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید.

۶. کاشت رزماری

• چرا باید رزماری بکاریم؟

رزماری گیاه بسیار خوش‌بویی است که مقدار زیادی کارنوسیک اسید (carnosic acid) دارد. کارنوسیک اسید نوعی آنتی‌اکسیدان است که از افزایش وزن جلوگیری می‌کند و سطح کلسترول را متعادل می‌سازد.

• روش کاشت رزماری

برای کاشت سبزی در گلدان، بذر یا ساقه‌ای از گیاه رزماری را تهیه کنید و در گلدان با زه‌کشی مناسب بکارید. خاک آن را مخلوطی از دو برابر خاک گلدان و یک برابر شن درشت تهیه کنید. به‌منظور قلیایی کردن خاک، در هر ۱۲ سانتی‌متر از خاک، یک قاشق چای‌خوری آب‌لیموی زراعی (Agricultural lime) اضافه کنید. گلدان را در مکان نورگیر قرار دهید. رزماری با دریافت حداقل ۶ ساعت نور در روز، رشد بهتری خواهد داشت. تنها زمانی که سطح خاک خشک بود، آبیاری را انجام دهید. اجازه ندهید رطوبت خاک کاملا از بین برود.

• برداشت رزماری

به‌آرامی چند جوانه از هر شاخه بچینید و هرگز همهٔ برگ‌های یک شاخه را جدا نکنید.

۷. میکروگرین

• میکروگرین چیست و چرا باید میکروگرین بکاریم؟

میکروگرین‌ها (Microgreens)؛ سبزی‌های کوچک که می‌توان از هر گیاهی مثل چغندر، تربچه، شوید و خردل آن را تهیه کرد) یکی از راحت‌ترین گزینه‌ها برای کاشت سبزی در گلدان به حساب می‌آيند. علاوه بر رشد سریع و خواص بی‌شماری که میکروگرین‌ها دارند، برای تزئین غذا نیز مناسب به‌نظر می‌رسند. یک کاسه بزرگ از برگ‌های سبز منبع عمده‌ای از ویتامین‌های A ،C ،K و اسیدفولیک خواهد بود. میکروگرین‌ها گاهی از نمونه‌های کامل رشدیافته نیز مواد مغذی بیشتری دارند.

• طریقهٔ پرورش میکروگرین‌ها

برای کاشت سبزی در گلدان، بذرهای متنوعی مثل تربچه، کلم کالی (kale)، سوئیس چارد (Swiss chard)، چغندر، ریحان و شوید تهیه کنید. گلدان‌های مخصوص کاشت سبزی با عمق حدود ۵ سانتی‌متر تهیه کنید. گلدان را با خاک میکس پر کنید. کمی خاک را مرطوب کنید. بذرها را به‌صورت یک‌دست و با مقداری فاصله از یکدیگر روی سطح خاک بپاشید. لایه نازکی از خاک روی آن بریزید. با یک اسپری آب، خاک را کمی مرطوب کنید. گلدان را روی طاقچه آفتاب‌گیر در اتاقی با درجه حرارت بین ۱۵ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد قرار دهید. روزانه به گلدان به مقداری آب دهید که رطوبت آن حفظ شود. اجازه ندهید خاک خشک شود و در عین حال از آبیاری بیش‌ازحد آن نیز خودداری کنید. تقریبا پس از سه یا پنج روز، جوانه‌هایی از خاک بیرون خواهد آمد. حالا زمان آن رسیده تا گلدان‌تان روزانه بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت نور دریافت کند. خاک را آبیاری کنید و اما مراقب باشید برگ‌ها غرق در آب نشوند.

• برداشت میکروگرین‌ها

زمانی که رشد سبزی‌ها به ۲ تا ۵ سانتی‌متر رسید (حدود ۳ هفته بعد از کاشت) زمان مصرف آن فرا رسیده است. برای برداشت، ساقه را بگیرید و با یک قیچی برگ‌ها را جدا کنید. مراقب باشید که به انتهای ساقه و نزدیک خاک قیچی نزنید و ریشه‌ها را حفظ کنید. با حفظ ریشه‌های میکروگرین‌ها، چندیدن بار می‌توانید از این سبزی در گلدان بهره‌مند شوید. میکروگرین‌ها را بلافاصله مصرف کنید. با قرار دادن آنها در یک پلاستیک و در یخچال هم تا ۵ روز تازگی آن‌ها حفظ می‌شود.

• میوه‌ها و سبزیجات دیگر

۸. کاشت گوجه‌فرنگی در گلدان

چرا این گزینه را انتخاب کنیم: گوجه‌فرنگی سرشار از لیکوپن (Lycopene) است که ترکیب شیمیایی آنتی‌اکسیدان‌ها و خاصیت ضدالتهابی دارد. گوجه‌فرنگی برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی وابسته به رگ‌ها بسیار مؤثر است.

• روش کاشت گوجه فرنگی

یک گلدان ۱۵ سانتی‌متری (برای یک نشاء) و یا گلدان بزرگ‌تر (حدود ۳۰ سانتی‌متر) برای کاشت دو نشاء انتخاب کنید. برای حفظ باردهی گوجه‌فرنگی، هر دو هفته یک بار با کاشتن بذر، یک یا دو نشاء جدید خواهید داشت. گلدان را با خاک پر کنید و بذر را در عمق نیم‌سانتی بکارید. گیاه را آبیاری و رطوبت خاک را حفظ کنید. گلدان را در جایی قرار دهید که به مقدار کافی نور خورشید دریافت کند. هر از گاهی گلدان را بچرخانید تا همهٔ گوشه‌ها نور کافی دریافت کنند. پس از حدود ۵ تا ۱۰ روز، اولین جوانه‌ها را خواهید دید. پس از دو هفته، کود ارگانیک به خاک اضافه کنید. باز هم آبیاری مرتب را فراموش نکنید و از غرقاب کردن خاک خودداری کنید. زمانی که رشد گیاه بیشتر می‌شود، بهتر است برای جلوگیری از شکستن ساقه‌ها، تکیه‌گاهی کنار آن قرار دهید. زمانی که گیاه گل داد، با انگشت به ساقه اصلی و شاخه‌های بزرگ ضربه بزنید تا گرده‌افشانی را میسر کنید.

• برداشت گوجه فرنگی

گوجه‌فرنگی‌های خانگی به بزرگی گوجه‌فرنگی‌های بازار نمی‌شوند، اما همان طعم را خواهند داشت. زمانی که گوجه‌فرنگی‌ها قرمز و سفت شدند، زمان برداشت آنها رسیده است. با قیچی یا با دست و به‌آرامی آنها را بچینید.

۹. کاشت کاهو و سبزیجات سالادی در گلدان

• چرا کاهو و سبزیجات سالادی بکاریم؟

درست مثل میکروگرین‌ها، سبزیجات مخصوص سالاد (که شامل کاهوی آیسبرگ، اسفناج، کاهوی رومی، کاهو برگ قرمز و آرگولا (Arugula) می‌شود) هم مملو از ویتامین‌های A ،C و ویتامین K به همراه اسیدفولیک و آهن هستند.

• روش پرورش کاهو و سبزیجات سالادی

در ابتدا برای کاشت سبزی در گلدان، بذر یا نشاء موردنظر را تهیه کنید. گلدان مخصوص سبزیجات با زه‌کشی مناسب انتخاب و آن را با خاک پر کنید. با استفاده از انگشت، سوراخ‌هایی با فاصلهٔ ۱۰ سانتی‌متری در خاک ایجاد کنید.

• پرورش سبزیجات با کاشت بذر

تعداد اندکی از بذرها را در هر سوراخ بریزید و با خاک روی آن را پر کنید.

• پرورش سبزیجات با کاشت نشاء

پیش از کاشت نشاء در خاک، کمی ریشه‌ها را ماساژ دهید و دور آن را با خاک پر کنید.

پس از کاشت بذر یا نشاء، خاک را آبیاری کنید. زمانی که سبزی‌ها سر از خاک برآوردند، همهٔ جوانه‌ها به جز جوانه‌های بزرگ‌تر و سالم‌تر را جدا کنید. مرتب به گلدان آب دهید و رطوبت خاک را حفظ کنید.

• برداشت کاهو و سبزیجات سالادی

پس از کاشت سبزی در گلدان، برای برداشت سبزیجات، تنها باید برگ‌های خارجی را جدا کنید و به گیاه اجازه دهید به رشد خود ادامه دهد. مراقب باشید که ریشه‌ها آسیب نبینند.

۱۰. کاشت سیر در گلدان

• چرا سیر بکاریم؟

سیر تند (Pungent garlic) جزو گیاهانی است که با سرطان مبارزه می‌کند. سیر هم یکی از ابرغذاها است که با تنظیمفشار خون بالا، کلسترول بالا، مشکلات و بیماری های قلبی و مقابله با برخی گونه‌های سرطان ارتباط دارد. بنابراین سیر نیز یکی از گزینه‌های مناسب برای کاشت سبزی در گلدان خواهد بود.

• نحوه پرورش سیر

نکته: کاشت پیاز سیر در خانه کمی پرزحمت است، اما با کاشت سیر سبز، می‌توانید مثل پیازچه از آن استفاده کنید. با خرید چند پیاز سیر که حبه‌های کوچکی دارد شروع کنید. اگر حبه‌ها کامل و سالم نبودند نیز مشکلی به‌وجود نخواهد آمد. یک گلدان ۱۰ سانتی‌متری با سوراخ‌های کف تهیه کنید (می‌توانید از ظرف ماست به همین اندازه که ته آن را سوراخ کرده‌اید نیز استفاده کنید). گلدان را با خاک پر کنید و حدود یک سانتی‌متر از لبه فاصله بگذارید. پیازها را از هم جدا کنید (پوست آن را نگه دارید). هر حبه را به صورتی که قسمت تیز آن در بالا قرار بگیرد، حدود ۲ سانت در خاک فرو کنید. حدود ۱۲ حبه را در نزدیکی یکدیگر در گلدان‌تان بکارید. گلدان را آبیاری کنید و در نقطه‌ای نورگیر قرار دهید. با آبیاری مرتب، رطوبت خاک را حفظ کنید. تقریبا پس از یک هفته، اولین جوانه‌ها دیده خواهند شد.

• برداشت سیر

پس از چند هفته که اندازهٔ ساقه‌ها به حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر رسید، با قیچی مقدار دلخواه‌تان را بچینید. پس از آنکه حبه‌های سیر جوانه‌های بیشتری زدند، خاک گلدان را با خاک تازه مخلوط کنید و حبه‌های تازه‌ای بکارید. هر حبه تنها یک بار جوانه می‌زند. اگر از کاشت این سبزی در گلدان رضایت داشته‌اید، مدام باید حبه‌های جدید در خاک بکارید.