چهار‌شنبه ۵ دی ۱۴۰۳
استان لرستان یکی از شورانگیزترین طبیعت‌های ایران را به خود اختصاص داده است. در این سرزمین پهناور، علاوه بر طبیعت افسون‌گر، ردپای تاریخ و هنر ایرانی به زیبایی مشهود است و می‌توان از گستره‌ی جاذبه‌های هر گوشه‌ی این استان لذت برد. بروجرد یکی از جاهای دیدنی لرستان است که در دل زاگرس جا خوش کرده و علاوه بر طبیعت و آبوهوای خواستنی، غنای تاریخی آن نیز دیدنی است. با ما همراه شوید تا ماجراجویی را در جاهای دیدنی بروجرد آغاز کنیم و با این دیار بیش از پیش آشنا شویم.
بروجرد از شهرهای پرجمعیت ایران است و بر این اساس، عنوان دومین شهر شلوغ استان لرستان را به خود اختصاص داده است. این شهر در یکی از خوش‌آب‌وهواترین قسمت‌های غربی کشور و در مرتفع‌ترین نقاط دامنه زاگرس واقع شده است. بروجرد در آغوش حصاری استوار از زاگرس پناه گرفته است و اگر سه جهت شمال، غرب و شرق شهر را بررسی کنیم، به کوه‌های زاگرس می‌رسیم. قله گرین بلندترین نقطه از حصار بروجرد است که در غرب آن واقع شده است. در نقطه مقابل گرین، کوه‌های کم ارتفاع یزدگرد در شرق بروجرد خودنمایی می‌کنند.
همچنین از جنوب و جنوب شرقی شهر بروجرد، به دشت سیلاخور می‌رسیم که خاک حاصلخیز آن نقش پررنگی در صنعت کشاورزی و باغ‌داری لرستان داشته است. در واقع سیلاخور به دو قسمت بالا و پایین مجزا می‌شود که بروجرد در میان این دو تکه قرار گرفته است. در ادامه با معرفی جاهای دیدنی بروجرد در سرزمین خوش‌رنگ‌ولعاب لرستان همراه شما خواهیم بود.
۱. مسجد جامع بروجرد
اگر به‌دنبال ماجراجویی در جاذبه‌ای تاریخی میان جاهای دیدنی بروجرد هستید، باید به محله‌ی قدیمی دودانگه بروید. برای روبه‌رو شدن با معماری بناهای تاریخی لرستان، مسجد جامع این شهر، یکی از بهترین انتخاب‌ها در طول سفرتان خواهد بود. مسجد جامع بروجرد را باید یکی از شاهکارهای معماری سنتی بروجرد دانست که قدمت ساخت آن به قرن دوم تا سوم هجری برمی‌گردد. این مسجد که در بین مردمان بروجرد به مسجد جمعه هم شناخته می‌شود، در زمان حکومت یکی از فرماندهان نظامی خلیفه‌ی عباسی، به‌نام «ابودلف عجلی» که خود از رهروان مذهب شیعه بوده، بنا شده است. باستان‌شناسان این بنای ارزشمند لرستان را از قدیمی‌ترین مساجد ایران می‌دانند.
هر چقدر از زیبایی و معماری تحسین‌برانگیز این بنای تاریخی لرستان برایتان بگوییم، کم گفته‌ایم. جالب است بدانید که مسجد جامع بروجرد در ابتدا بنایی باقی مانده از یک آتشکده بوده است. هنر در بندبند این بنای مذهبی تجلی پیدا کرده و می‌شود ردپای معماری خاص ایرانیان باستان را در کنار اصول معماری اسلامی به چشم دید. دو در که در ضلع شرقی و غربی مسجد واقع شده‌اند، به همراه شبستان، ایوان، گنبدخانه و گلدسته، طراحی این مسجد را پوشش می‌دهند. گنبدخانه که از قسمت‌های قدیمی مسجد است، به سبک‌وسیاق معماری چهار طاقی ساسانیان بنا شده و کندوکاو در گوشه‌وکنار آن برای دوست داران معماری کهن ایران لذت‌بخش خواهد بود.
آدرس: بروجرد، محله دودانگه، خیابان جعفری
۲. مسجد امام
از دوران تاریخی قاجار، باز هم می‌توانید در شهر بروجرد، در بناهای دیدنی دیگری نیز ماجراجویی کنید. مسجد امام یا مسجد سلطانی از دیگر مساجد تاریخی بروجرد است که بنای آن بر روی ویرانه‌هایی یک ساختمان قدیمی بنا شده است. احتمال می‌رود که بنای اولیه همان مسجد حدیث بروجرد بوده است. بنای مسجد حدیث با تخریب در دوره‌ی زندیه و احداث مسجدی جدید روبه‌رو شده و ساخت آن تا دوران فتحعلی شاه قاجار طول کشیده است. طبق کتیبه‌ی یافت شده در یکی از ایوان‌های مسجد، بدون شک این بنا در زمان فتحعلی شاه در اختیار مردم قرار گرفته و به‌عنوان یکی دیگر از شاهکارهای معماری اسلامی و ایرانی به جاهای دیدنی بروجرد افزوده شده است. این مسجد در مرکز شهر و بازار بروجرد، یکی از پر رفت‌وآمدترین مناطق قرار گرفته و این نکته علاوه بر معماری زیبا، در شهرت این مکان مذهبی بسیار موثر بوده است.
طراحی معماری مسجد سلطانی مشابه مسجد امام در بازار تهران است و به‌سبک‌وسیاق مساجد چهار ایوانی ساخته شده است. زیربنای مسجد بیش از ۷ هزار متر است که توانسته لقب بزرگترین مسجد غربی ایران را از آن خود کند. یکی از جذابیت‌های مسجد امام بروجرد، وجود شبستان‌های متعدد در دل معماری خاص آن است، به‌گونه‌ای که در چهار جهت جغرافیایی شمال شرقی و غربی و همچنین جنوب شرقی و غربی، شبستان‌هایی تعبیه شده است. علاوه بر این چهار شبستان، یک شبستان زمستانی نیز در این مجموعه وجود دارد. این مسجد با سه در که به خیابان‌های صفا، بازار دواتگرها و خیابان جعفری باز می‌شوند، دسترسی خوبی به شهر دارد. حیاط و صحن بزرگ از ویژگی‌های این مسجد تاریخی است و در گوشه‌وکنار صحن چند اتاق برای دانشجویان علوم دینی ساخته شده است.
آدرس: بروجرد، راسته بازار بروجرد، خیابان جعفری
۳. موزه مردم‌شناسی در خانه‌ٔ تاریخی بازمانده از قاجار
بنایی با
حس‌وحال خانه‌های تاریخی و قدیمی که در زمان قاجار ساخته شده، یکی دیگر از جاهای دیدنی بروجرد است. این خانه‌ی کهن با معماری زیبا و چشم‌نواز خود، نزدیک به ۱۸۰ سال قدمت دارد و متعلق به یکی از روحانیون بروجرد به‌نام کمال‌الدین نبوی طباطبایی بوده است. معماری اصیل ایرانی در جای‌جای این خانه مشهود است و آرامش را در گوشه‌وکنار آن می‌توان لمس کرد.
به سبک معماری خانه‌های اصیل ایرانی، در این مجموعه حیاطی بزرگ و با صفا را شاهد هستیم که عنصری جذاب در این بنا محسوب می‌شود. استفاده از دیگر المان‌های معماری ایرانی همچون تالارها، شاه‌نشین، شبستان و… در این بنا دیده می‌شود که حکایت از تلفیق هنر معماری با فرهنگ ایرانی دارد. اما چیزی که این بنا را در میان جاهای دیدنی بروجرد متمایز کرده، درها و پنجره‌های چوبی آبی رنگ، کاشی‌های زیبا و آجرهای آن است.
در ورودی چوبی خانه با سردر بزرگی که دارد از نکات قابل توجه طراحی این خانه‌ی تاریخی است. به محض ورود به خانه و طی کردن دالان دراز آن با حیاط بزرگی روبه‌رو می‌شوید که دورتادور آن را به سبک‌وسیاق معماری ایرانی، ساخته شده است. عمارتی بزرگی با نمایی آبی‌رنگ، حوضی با چیدمانی از گلدان‌های رنگارنگ، ساختمان مطبخ، حمام، انبار، در این حیاط واقع شده‌اند. داخل عمارت همچون بناهای تاریخی و قدیمی ایرانی با گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های هنرمندانه‌ای تزیین شده است.
این خانه که به خانه فرهنگ معروف است، هم اکنون در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار دارد و به‌عنوان موزه مردم‌شناسی بروجرد میزبان بازدیدکنندگان است.
آدرس: بروجرد، بلوار صفا، کوچه هلال احمر، کوچه آقا احمدی
۴. خانه مصری، هنر معماری در تاریخ قاجار
در نزدیکی خانه کمال الدین نبوی طباطبایی، در بافت تاریخی بروجرد، خانه‌ی قدیمی دیگری جا خوش کرده که لذت ماجراجویی در گوشه‌وکنار آن را به‌هیچ وجه نباید از دست بدهید. خانه مصری بروجرد که به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یادگاری از هنر باشکوه معماری در دوران قاجار است. این خانه که در خیابان صفا واقع شده، به سبک‌وسیاق خانه‌های قاجاری، در دو طبقه ساخته شده است. تزئینات آجری و کاشی‌کاری‌های چشم‌نواز از ویژگی‌های این خانه‌ی باصفای ایرانی است که برای هر گردشگر علاقمند به مکانهای تاریخی، لذت‌بخش خواهد بود. این عمارت با مساحتی نزدیک به ۸۰۰ متر و حیاط مرکزی زیبایی، در مجاورت پارک صامتیه شهر واقع شده و از جاهای دیدنی بروجرد محسوب می‌شود.
آدرس: بروجرد، بلوار صفا، جنب پارک صامتیه
۵. بازار بزرگ بروجرد
به هر شهری که سفر کنید، خرید در بازارهای کوچک و بزرگ آن، تجربه‌ای نو دوست داشتنی خواهد بود. در سفرتان به بروجرد هم این امکان را دارید تا در کنار گردش و بازدید از مکانهای دیدنی، لذت خرید را هم تجربه کنید. بازار بزرگ بروجرد، بنایی قدیمی و سنتی است که از دیرباز، محلی برای کسب‌وکار و رونق اقتصادی شهر بوده است.
این بازار در بین مردمان محلی بروجرد با نام «راسا» به معنی راسته‌ی بازار شناخته می‌شود. این مرکز تجاری سنتی بروجرد، یکی از مهم‌ترین مکانهای اقتصادی استان لرستان است که مشخصات معماری قاجار را دارد و هنوز هم رونق خود را حفظ کرده است. بنابراین با رفتن به این بازار، علاوه بر خرید، می‌توانید به یکی از جاهای دیدنی بروجرد که المان‌های تاریخی در آن مشهود است نیز سر بزنید. هر چند که امروزه شاهد اضافه شدن مغازه و فروشگاه‌هایی به بافت سنتی این بازار هستیم، اما بسیاری از قسمت‌های آن هنوز دیدنی و گشت در آن دلچسب و نوستالژیک است.
مشتریان راسا تنها مردم محلی بروجرد نیستند، بلکه روستاییان و همچنین عشایر لر و بیختیاری هم برای خرید سراغ این بازار می‌آیند. در این بازار معمولاً هر مایحتاجی که بخواهید پیدا می‌شود و همچنین می‌توانید کالاهای سنتی و جذابی مثل پارچه‌های خوش‌رنگ، گیوه، ظروف مسی، سینی و سماور پرآوازه‌ی ورشو با طرح و نقش زیبا نیز تهیه کنید.
آدرس: بروجرد، میدان صفا، بلوار صفا، خیابان جعفری
۶. گلدشت بروجرد، سرزمین خوش‌رنگ‌وبوی لرستان
آبوهوای لرستان را باید یکی از ناب‌ترین اقلیم‌های ایران دانست که در دل خود سرزمین‌های بهشتی رنگارنگی را گنجانده است. در دل دره‌ای سرسبز و کوهستانی، یکی از این مناطق بهشتی به‌نام گلدشت واقع شده که همانند نامش، دشتی پر از گل‌های خوش‌رنگ‌وبو در آن جاخوش کرده است. وجود گلدشت در دامنه‌های حاصلخیز زاگرس باعث شده که در این منطقه و اطراف آن پوششی رنگارنگ از گل‌‌ها و باغ‌های سرسبز را شاهد باشیم.
رودخانه‌های پرآبی همچون گلرود، در این سرسبزی و شکوه باغ‌ها و حاصل‌دهی زمین‌های کشاورزی تأثیر فراوان داشته است. گستردگی این پوشش سرسبز و وجود باغ‌های سیب در مسیر رسیدن به این دشت بهشتی، جاده‌ای زیبا و دیدنی را پیش روی گردشگران قرار داده است. در فصل بهار که درختان این منطقه لباسی از شکوفه‌ها را به تن می‌کنند، یکی از دلرباترین جاده‌های بروجرد را می‌توانید به چشم ببینید. تمام این زیبایی‌های طبیعی دلیل خوبی است تا گلدشت به یکی از دوست داشتنی‌ترین جاهای دیدنی بروجرد و ییلاق‌های استان لرستان تبدیل شود.
آدرس: شهرستان بروجرد، جاده گلدشت، ۷ کیلومتری شهر بروجرد
۷. تپه چغا، بامی بر فراز بروجرد
در میان جاهای دیدنی بروجرد فضاهای باصفا و دلچسبی که دست طبیعت آن‌ها را به‌وجود آورده بسیار است. نمونه‌ی این مناظر طبیعی، تپه چغا یا همان بام بروجرد است که با نمای زیبای ۳۶۰ درجه، شهر را در یک قاب جمع کرده است. این منطقه گردشگری، در بین مردم بروجرد بسیار محبوب است و با وجود امکاناتی همچون هتل، دریاچه مصنوعی، آلاچیق، وسایل بازی، قایق‌سواری و… مکانی مناسب برای گشت‌وگذار و تفریح مسافران و خانواده‌های بروجردی محسوب می‌شود. یکی از زیباترین قاب‌های بام بروجرد، زمانی است که دریاچه مصنوعی این منطقه، یخ می‌زند و زیباترین تصویر زمستانی را در بروجرد به‌وجود می‌آورد. ماهیت این تپه آتشفشانی بوده و به همین دلیل از لحاظ زمین‌شناسی منبعی بی‌نظیر برای سنگ‌های آتشفشانی است.
آدرس: غرب شهر بروجرد، میدان فدک، خیابان کوهسار، مسیر ورودی تپه چغا
۸. بوستان فدک
اگر اهل رفتن به بوستان‌های سرسبز شهری هستید، بروجرد برای شما پیشنهاد جذابی دارد. بوستان فدک در منطقه‌ی غرب شهر واقع شده و انتخاب خوبی برای تفریح و خوش‌گذرانی شهری خواهد بود. فدک بزرگترین پارک بروجرد است و نمای دیدنی به تپه چغا دارد. از ویژگی‌های بارز این بوستان، وجود بزرگترین دریاچه مصنوعی غرب کشور در دل آن است که با یکی شدن سه دریاچه دیگر به‌وجود آمده است. آب رود گلرود این سه دریاچه پرآب کرده و فرصتی برای قایق‌سواری و خوش‌گذرانی روی این دریاچه‌های مصنوعی پدید آورده است.
در این پارک علاوه بر قایق‌سواری می‌توانید تفریح‌های مهیج دیگری همچون دوچرخه‌سواری و ماجراجویی در باغ پرندگان را نیز تجربه کنید. از دیگر امکانات بوستان فدک، می‌توان به شهربازی و پیست اتومبیل‌رانی کودکان اشاره کرد. پیشنهاد می‌کنیم که در طول سفرتان، زمانی را هم برای رفتن به بوستان سرسبز فدک، در بین جاهای دیدنی بروجرد درنظر بگیرید.
آدرس: غرب بروجرد، انتهای خیابان دکتر فاطمی، میدان فدک، ابتدای جاده گلدشت
۹. روستای ونایی در بروجرد
در سفرتان به بروجرد هرگز رفتن به روستای ونایی را فراموش نکنید. این روستای کوهستانی طبیعت دل‌انگیزی دارد که در بافت آن می‌توانید هنرمندانه‌ترین قاب‌های طبیعت را نظاره کنید. در حدود ۱۹ کیلومتری شمال غربی بروجرد، یکی از زیباترین مناطق گردشگری استان لرستان با چشمه‌سارها و بیشه‌زارهای فراوان جا خوش کرده است. روستای ونایی در دل تنگه‌ای کوهستانی است که با وجود قله‌های مرتفع و چشمه‌های جوشنده از دامنه‌های کوه همچون سراب پنبه و سراب سفید، طبیعت دل‌انگیزی را در بروجرد پدیدآورده است. جالب است بدانید که آب آشامیدنی بروجرد از چشمه‌های زلال این روستا تأمین می‌شود به همین دلیل بروجرد یکی از بهترین آب‌های شرب را دارد.
در ناحیه‌ی جنوبی روستای ونایی، دشت‌های حاصلخیزی ناشی از آبوهوای ناب این منطقه وجود دارد که کشاورزی را در این روستا رونق بخشیده است. این روستای کوهستانی برای روزهای گرم تابستان یکی از بهترین مقصدهای سفرهای داخلی است که با آبوهوای خنک و روح‌بخش خود از گردشگران پذیرایی می‌کند. در بین جاهای دیدنی بروجرد حتماً سری به روستای ونایی بزنید و خرید سوغات را فراموش نکنید. خیارشوهای خوشمزه و ترد این منطقه مشهور است و یکی از سوغات‌های پرطرفدار روستا محسوب می‌شود.
آدرس: ۱۹ کیلومتری شمال غرب بروجرد، جاده بروجرد به ونایی
۱۰. سراب کرتول بروجرد
سراب کرتول یا به گویشی دیگر، سراب کرتیل یکی دیگر از جاهای دیدنی بروجرد در همسایگی روستای زیبای توده زن است که در بیش‌تر روزهای سال، به‌ویژه در بهار و تابستان یکی از انتخاب‌های محبوب گردشگران است. این سراب در دامنه‌ی کوه‌های گرین واقع شده و از گزینه‌های اصلی برای تأمین آب مورد نیاز زمین‌های کشاورزی منطقه است. در بهار و تابستان اگر به این منطقه بروید، رود حاصل از ذوب برف ارتفاعات را خواهید دید که مسیر خود را سبز کرده است.
آدرس: جاده قدیم بروجرد به اشترینان، جاده فرعی گروه ۲۴ بعثت، جاده فرعی روستای توده زن
بروجرد نیز همانند سایر مناطق بهشتی ایران، پر از طبیعت‌های دیدنی و مکانهای تاریخی و تفریحی است که در این مطلب سعی کردیم، چند نمونه از این جاذبه‌ها را به شما معرفی کنیم. اگر فکر می‌کنید تعدادی از جاهای دیدنی این شهر زیبا را از قلم انداخته‌ایم، حتما در کامنت‌ها برای‌مان بنویسید. بروجرد با آب‌وهوایی کوهستانی، یکی از مقاصد گردشگری مناسب در فصول بهار و تابستان خواهد بود که با طبیعت سرسبز خود از شما پذیرایی خواهد کرد. به این سرزمین غربی ایران سفر کنید و خاطراتی ناب از این منطقه‌ی بهشتی لرستان با خود به سوغات بیاورید.
